هێزی ئەسپ چییە و بۆ چی بەکاردێت؟
پێناسەی هێزی ئەسپ –
هێزی ئەسپ (hp) یەکەیەکی پێوانەیە بۆ هێز — ئەو ڕێژەیەی کە کارەکان بەو ڕێژەیە ئەنجام دەدرێن، لە سەرەتادا لە کۆتایی سەدەی ١٨ لەلایەن ئەندازیاری سکۆتلەندی **جەیمس وات** داهێنراوە بۆ بەراوردکردنی بەرهەمی هێزی بزوێنەری هەڵم بەو کارانەی کە ئەسپە ڕەشنووسەکان ئەنجامی دەدەن، بە تێپەڕبوونی کات بووەتە یەکەیەکی ستاندارد بۆ پێوانەکردنی هێز لە چوارچێوەی جۆراوجۆری میکانیکی و ئەندازیاریدا.
جۆری جیاوازی هێزی ئەسپ هەیە :
هێزی ئەسپی میکانیکی (لە ئەمریکا بەکاردێت) : 1 ئەسپ = 745.7 وات
هێزی ئەسپی پێوەر (لە ئەوروپا بەکاردێت) : 1 ئەسپ ≈ 735.5 وات
هێزی ئەسپی کارەبایی (بۆ ماتۆڕی کارەبایی بەکاردێت) : 1 ئەسپ = 746 وات
چۆن هێزی ئەسپ حیساب دەکرێت :
هۆرسپاوەر = تۆرک × RPM ÷ ٥٢٥٢
تورکی بە پاوند-پێ (lb-ft) دەپێورێت
RPM بریتیە لە شۆڕشەکان لە خولەکێکدا
بەکارهێنانی هێزی ئەسپ
هێزی ئەسپ بۆ دەربڕینی هێزی دەرچوونی بزوێنەر و ماتۆڕەکان بەکاردێت. لێرەدا باوترین بەرنامەکان دەخەینەڕوو :
1. ئۆتۆمبێل و ماتۆڕسکیل –
هێزی ئەسپ تایبەتمەندییەکی سەرەکییە لە ئۆتۆمبێلەکاندا، ئاماژە بەوە دەکات کە بزوێنەر چەند هێز بەرهەم دەهێنێت و کاریگەری لەسەر خێرایی و خێرایی و توانای ڕاکێشانی ئۆتۆمبێلەکە هەیە. بۆ نموونە :
ئۆتۆمبێلێکی کۆمپاکت لەوانەیە 100-150 ئەسپی هەبێت.
ئۆتۆمبێلێکی وەرزشی دەتوانێت توانای زیاتر لە 400 ئەسپی هەبێت.
2. ئامێری پیشەسازی –
لە بەرهەمهێنان و بیناسازیدا زۆرجار ئامێرەکانی وەک پەمپ و کۆمپرێسەر و پشتێنەی گواستنەوە و مۆلیدەکان بە هێزی ئەسپ هەڵدەسەنگێندرێن بۆ دیاریکردنی توانا و کاراییەکانیان.
3. ئامێرە کارەباییەکان –
هەندێک لە ئامێرە کارەباییەکانی بەهێزی بەرز، وەکو ڤاکیوم و ئامێری کارەبایی و بڵەندەر، بە هێزی ئەسپ هەڵسەنگێندراون بۆ ئەوەی هێزی ماتۆڕەکەیان نیشان بدەن.
4. ئامێری چەم و باخچە –
چەمبڕ و زنجیر و بەفرگر زۆرجار هێزی ئەسپ بەکاردەهێنن بۆ دەربڕینی هێزی بزوێنەر.
5. فڕۆکەوانی و دەریایی –
هەروەها هێزی ئەسپ لە پیشەسازی فڕۆکەوانی و دەریاییدا بەکاردەهێنرێت بۆ وەسفکردنی بەرهەمی هێزی بزوێنەری فڕۆکە و ماتۆڕی بەلەم.
ئەنجام –
هێزی ئەسپ یەکەیەکی گرنگی پێوانەیە بۆ تێگەیشتن و بەراوردکردنی هێزی بزوێنەر و ماتۆڕەکان لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا، جا چ لە بواری گواستنەوەدا بێت، چ لە بواری بەرهەمهێناندا بێت، یان لە ئامێرەکانی ناوماڵدا، یارمەتی بەکارهێنەران دەدات بۆ دیاریکردنی کارایی و توانای سیستەمی میکانیکی.
